Jara česćene knjenje a česćeni knježa,

 

witam Was w mjenje zarjadowarjow – Sakskeho statneho ministerstwa za kultus, Sakskeje kubłanskeje agentury a Rěčneho centruma WITAJ – cyle wutrobnje na druhi fachowy dźeń 2plus w Chrósćicach.

Ideja, přewjesć fachowy dźeń za wučerjow na 2plus-šulach, rezultuje z Wašich pokiwow, zo dalekubłanske poskitki za 2plus Wašim předstawam a přećam njewotpowěduja. 

Tute pokiwy je wodźenska skupina 2plus jara chutnje brała. Smy w pózdnjej nazymje 2015 dalekubłanski poskitk za 2plus najprjedy pruwowali a přemyslowali, kak móhli jón atraktiwniši sčinić. Při tym smy za formatom pytali, kotryž – kaž koncept samy – šulske formy přesahujo wšěch wučerjow narěči.

Z fachowym dnjom smy našli móžnosć, kotraž inowatiwne přednoški, ale tež dalšu diskusiju a fachowu wuměnu zmóžnja a poskićuje.

Po prěnim fachowym dnju chcychmy wot Was wědźeć, kak zarjadowanje posudźujeće a kajke pokiwy a nastorki nam sposrědkujeće.

Zawěsće so dopominaće, zo smy Was prosyli ewaluaciske łopjeno wupjelnić. Něhdźe třećina je našu próstwu spjelniła. Waše wotmołwy běchu za přihotowanje dźensnišeho zarjadowanja wulka pomoc.

Ewaluaciske łopjena so dokładnje wuhódnoćichu. Što je při tym wuskočiło?

Wobdźělnicy prěnjeho fachoweho dnja su posudźowali, zo běchu wobsahi zarjadowanja wažne za praksu a zo mějachu ze zarjadowanja wosobinski dobytk. Tu móžemy rjec: zaměr docpěty.

Z wjetšiny wotmołwow pak bě tež wučitać, zo wotpowědowaše organizacija fachoweho dnja – potajkim časowy ramik a městnosć – Wašim předstawam. Smy wědomje za časowym terminom pytali, na kotrymž wobsteji za wjele kolegow móžnosć so wobdźělić. Tohodla smy tež z dźensnišim druhim fachowym dnjom při tym wostali, zarjadowanje na soboće po nazymskich prózdninach přewjesć. Někotre šule su w swójskej zamołwitosći zawjazanosć wobdźělenja rjadowali, z tym zo fachowy dźeń jako pedagogiski dźeń wužiwaja. Wjacezaměrowa hala w Chrósćicach je so nimo toho jako dobra městnosć za fachowy dźeń wopokazała.

Smy so Was prašeli, što je so Wam na prěnim fachowym dnju wosebje derje lubiło. Jara často mjenowaše so hłowny přednošk knjeza profesora Leisena na temu “Rěčnosensibelna wučba – što to je?”.

Wjeselu so, zo směm lětsa jako hłowneho referenta knjeza profesora Meyera wot Johannesa Gutenbergoweje uniwersity z Mainza powitać.

Knjez prof. Meyer budźe w swojim přednošku na zajimawe wuwjedźenja knjeza prof. Leisena nawjazać a wobsahowje móst wot rěčnosensibelneje a diferencowaneje wučby k pohłubšenemu wuknjenju a kompetencnemu transferej twarić.

Jara česćene knjenje a česćeni knježa,

na ewaluaciskich łopjenach sće nam wažne pokiwy za druhi fachowy dźeń sposrědkowali.

Často zwuraznjena próstwa bě, zo měła za čas zarjadowanja wobstać móžnosć mjez sobu do rozmołwy přińć.

Móžu so dopomnić, zo wjedźechu so w zašłym lěće w přestawkach žiwe rozmołwy k přednoškam, ale tež k mnoho dalšim fachowym temam, zo pak čas najebać toho njedosahaše.

Tohodla smy program dźensnišeho druheho fachoweho dnja tak rjadowali, zo maće po přednošku knjeza prof. Meyera móžnosć, w ramiku worldkofejownje za diskusijnymi blidami do rozmołwy přińć. Tež hdyž njeje metoda nowa – wona je před wjace hač 20 lětami jako warianta špatneho wjedra nastała – so tola jara derje za to hodźi, so k relewantnym temam konstruktiwnje wuměnjeć.

Přeprošujemy Was wutrobnje, na dźensnišim dopołdnju k sćěhowacym temam do rěčow přińć:

● dalekubłanja wučerjow

● Witaj – dosahace wuměnjenje za koncept 2plus?

● staršiske dźěło

● zwěsćenje serbskich rěčnych kompetencow w 5. lětniku

● wuměnjenja za zwoprawdźenje koncepta 2plus – teamteaching a skupinska wučba.

Temy buchu wot šulskich koordinatorkow jako wuslědk intensiwneje wobsahoweje diskusije wuzwolene.

Wuslědki rozmołwow so protokoluja a změja wažny zakład za dalše dźěło wodźenskeje skupiny 2plus tworić.

Dajće so mi druhemu aspektej wěnować, kiž móžach z Wašich wotmołwow wučitać.

Hdyž jedna so wo škit a zdźerženje serbskeje rěče, su swójby najwažniši partner dźěćacych dnjowych přebywanišćow a šulow. W šulskim programje Serbskeje zakładneje šule Pančicy-Kukow skrótka a jasnje rěka: “Dobreje šule bjez staršich nihdźe njeje.”

Mjenuju jako hesło kubłanske partnerstwo. Kaž wšitcy wěsće, nima kubłanske partnerstwo ničo ze staršiskim dźěłom w starym zwučenym zmysle činić, z kotrymž so předstawa zwjazuje, zo mjez šulu a staršimi hierarchija wobsteji.

Kubłanske partnerstwo wuchadźa z toho, zo stej swójba a šula runohódnej, zo stej “zwjazk” wutworiłoj a zo matej w swojim zhromadnym dźěle zhromadne zaměry w kubłanju a zdźěłowanju dźěći a młodostnych. Přetož jenož hdyž starši a wučerjo na zakładźe partnerskeje zhromadnosće agěruja móže so nam poradźić, kóždemu dźěsću nanajlěpše šansy kubłanja a wuwića poskićeć móc.

Jedyn charakteristikum 2plus je, zo so w swójbach, z kotrychž Waši šulerjo přińdu, serbšćina na jara rozdźělne wašnje wužiwa.

W někotrych swójbach so intensiwnje serbsce rěči, w druhich swójbach mało abo scyła nic.

A tola su so starši, kiž sami serbsce njerěča, za 2plus rozsudźili.

Činiće na šulach wjele za to, zo byšće ze wšěmi staršimi w zmysle kubłanskeho partnerstwa hromadźe dźěłali. Na prěnim fachowym dnju smy w dźěłowej skupinje dźěło ze staršimi hižo tematizowali.

Sće nam doporučili, w zwisku z druhim fachowym dnjom tež zarjadowanje za zajimowanych staršich poskićić. Tutomu namjetej smy jara rady sćěhowali.

Knjez prof. Meyer je wčera wječor na temu “Róla staršich w dwu- a wjacerěčnym kubłanju” referował. Po tym je na prašenja wotmołwjał a je ze staršimi wo tym do rěčow přišoł, kak móža woni wuknjenje swojich dźěći zaměrnje podpěrać.

Jara česćene knjenje a česćeni knježa,

stejimy při zwoprawdźenju 2plus před wulkimi wužadanjemi. Zo by so tutón naročny koncept přesadźił, trjebamy dosahacu ličba derje wukubłanych a motiwowanych wučerjow. Dobywanje wučerskeho dorosta je najwjetše wužadanje scyła.

Po dźensnišim stawje poda so hač do lěta 2025 na šulach, kotrež po koncepće 2plus dźěłaja, něhdźe 100 wučerjow a šulskich wjednikow na wotpočink.

Sakske statne knježerstwo je tohodla w lěću 2016 w zwisku z realizowanjom wustawoweho nadawka za škit serbskeje rěče a kultury na zakładźe tuteje potrjeboweje prognozy paket naprawow za dobywanje wučerjow za šule w serbskim sydlenskim teritoriju wuwiło. Tutón paket naprawow budźe so přez zhromadne skutkowanje Sakskeju statneju ministerstwow za kultus a za wědomosć a wuměłstwo zwoprawdźić.

Wón je wusměrjeny na to,

● za dołhodobne zawěsćenje wučerskeje potrjeby młodych ludźi za studij wučerstwa zahorić a jich za zasadźenje w serbskim sydlenskim teritoriju motiwować a

● za krótko- a srjedźodobne zawěsćenje wučerskeje potrjeby přidružnikow kwalifikować kaž tež kmanych wučerjow z wukraja za zasadźenje na 2plus-šulach zdobyć.

Z dobywanjom abiturientow Serbskeho gymnazija Budyšin za studij wučerstwa smy dobre nazhonjenja činili. Hižo wjele lět předstajeja sobudźěłaćerjo Sakskeje kubłanskeje agentury w zhromadnym dźěle ze Serbskim šulskim towarstwom z. t. na prawidłownych zarjadowanjach w Serbskim gymnaziju wučerske powołanje, wabja zaměrnje za studij wučerstwa a młodych ludźi za čas studija podpěraja.

Smy naš dźensniši fachowy dźeń tohodla tež za wšěch wučerstwo studowacych wotewrili. Witam Was wutrobnje a nadźijam so, zo dźensa naše diskusije a dźěłowe skupiny wobohaćiće, kontakty nawjazaće a jeli móžno so po studiju zaso do Łužicy nawróćiće.

Jara česćene knjenje a česćeni knježa,

přewjedźenje fachoweho dnja žada sej solidny a dołhodobny přihot.

Dokelž Wy w swojim powołanju wšědny dźeń sami wjele zarjadowanjow přihotujeće, derje wěsće, wo čim rěču. Dźakuju so wšěm akteram, kotřiž su w přihotowanskej fazy hižo k tomu přinošowali, a wšitkim, kotřiž dźensa k tomu přinošuja, zo so druhi fachowy dźeń z naročnym programom wotměje.

Nadźijam so, zo Wam dźensniši fachowy dźeń nowe dopóznaća a dohlady sposrědkuje, zhromadne skutkowanje w šulach a mjez šulemi sylni a Wam trěbnu fachowu pomoc za dalše spjelnjenje Wašich nadawkow da.

W tutym zmysle přeju zarjadowanju wuspěšny wotběh.