Bohatosć serbšćiny pokazuje so mjez druhim we wšelakorosći nałožowanja rěčnych wariantow, t.r. w indiwiduelnej wjacerěčnosći jeje rěčnikow. W kubłanskim wobłuku so dotal na sposrědkowanje spisowneje rěče wobmjezujemy. We wšědnym dnju pak šulerjo hinak mjez sobu rěča hač we formelnych situacijach. Tole jenož za wučbu serbšćiny konsekwency nima, ale tež za bilingualnu wěcnu resp. fachowu wučbu. Tohodla maja so w dźěłarničce rozdźěle mjez serbskej wobchadnej a šulskej rěču kaž tež mjez rěčanej a pisomnej formu pomjenować. Sylnišo hač dotal měło so w šulskej wučbje systematizowanje registroweje kompetency zwučować: Kotra rěčna warianta ma so w kotrej komunikaciskej situaciji nałožować a što su rěčne rozdźěle mjez woběmaj registromaj?

dr. Jana Šołćina

Serbski institut Budyšin a Institut za sorabistiku na Lipšćanskej uniwersiće

Jako wědomostna sobudźěłaćerka Serbskeho insituta a docentka při Instituće za sorabistiku Lipšćanskeje uniwersity slědźi a wuwučuje dr. Jana Šołćina k slědowacym temam: • stawizny a přitomnosć hornjoserbskeje spisowneje rěče • dwu- a wjacerěčnosć • bilingualne přiswojenje rěče • fachowa didaktika serbšćiny • didaktika bilingualneje wučby

Po koncepće „2plus“ maja wšitcy šulerjo na dwurěčnych serbsko-němskich šulach aktiwnu serbsko-němsku dwurěčnosć docpěć. Wulka ličba dobrych a jara dobrych wuslědkow wobkruća wuspěch koncepta. Zo bychu w přichodźe přepruwujomne hódnoćenja za jeho wukonokmanosć předleželi, přewjedźe so nětko we 8. lětniku zwěsćenje rěčneho stawa w serbšćinje. Prěni pilotowy přeběh je w tutym šulskim lěće na třoch šulach planowany. Dźěłarnička je wotewrjena za wšitkich zajimowanych wučerjow, zo bychu so informowali wo ramikowych wuměnjenjach a modalitach kaž tež wo wobsahu přepytowanjow.

Manuela Smolina I Jadwiga Kaulfürstowa

Rěčny centrum WITAJ

Manuela Smolina je wědomostna sobudźěłaćerka a wotrjadnica w Rěčnym centrumje WITAJ. Do toho wuwučowaše jako wučerka za němčinu a serbšćinu na wyšej šuli w Pančicach-Kukowje a na Serbskim gymnaziju Budyšin. Wona je mjez druhim zamołwita za spřistupnjenje zakładow serbskeje gramatiki a ortografije za šulsku potrjebu. Dalše ćežišćo jeje dźěła je koncipowanje a nadźěłanje zakładow za certifikowanje serbskorěčnych kmanosćow po Europskim referencnym ramiku za rěče. K tomu eksistuje wosebita webstrona za zajimcow, kotřiž wuknu hornjo- abo delnjoserbšćinu. Nimo toho je zapřijata do přihotow za zawjedźenje zwěsćenja rěčneho stawa w serbšćinje we 8. lětniku.

Jadwiga Kaulfürstowa je wědomostna sobudźěłaćerka Rěčneho centruma WITAJ. Do toho skutkowaše sorabistka a hudźbna wědomostnica jako doktorandka w Serbskim instituće. W rěčnym centrumje dźěła na polu serbskorěčneho kubłanja w předšulskim wobłuku. Mjez druhim je wudźěłała zakładny spis za kubłarki a kubłarjow „Katalog kwalitatiwnych kriterijow k spěchowanju a posrědkowanju serbskorěčnych znajomosćow w dźěćacych dnjowych přebywanišćach w Sakskej“. K jeje nadawkam słušeja tež wuwiwanje pruwowanskich nadawkow za certifikowanje serbskorěčnych kmanosćow po Zhromadnym europskim referencnym ramiku za rěče a přihoty za zawjedźenje zwěsćenja rěčneho stawa w serbšćinje we 8. lětniku.

Předznajomosće z hižo nawuknjenych rěčow móža so při wuknjenju dalšich rěčow wužitnje nałožować - znutřka rěčneje swójby runje tak kaž rěčne swójby přesahujo. W dźěłarničce předstaja so přikłady za nastorki k přirunowanju rěčow, kotrež wotkrywace wuknjenje pola šulerkow a šulerjow spěchuja. Wobdźělnicy rozrisaja sami nadawki we wšelakich rěčach, pola kotrychž jim jich serbskorěčne znajomosće pomhaja, a diskutuja móžnosće transfera za wotpowědny wučbny kontekst

prof. Grit Mehlhorn

Uniwersita Lipsk I Institut za slawistiku

Prof. Grit Mehlhorn je wot měrca 2007 profesorka za didaktiku słowjanskich rěčow při Insituće za slawistiku Lipšćanskeje uniwersity. Do toho běše wona junior-profesorka za němčinu jako cuza rěč při Instituće za rěč a komunikaciju Techniskeje uniwersity Berlin. Wot 1992 hač do 1997 studowaše Grit Mehlhorn wuchodnu slawistiku, nałožowanu rěčnu wědomosć, wuchodo- a južnoeuropske wědomosće na Lipšćanskej uniwersiće a na uniwersiće Tarasa Ševčenka Kiew (Ukraina) a pozdźišo w natwarjacym studiju němčinu jako cuzu rěč na Herderowym instituće Lipšćanskeje uniwersity.

Dźěłarnička nawjaza na prašenja impulsoweho přednoška:

• Kak móžu eficientnu a efektiwnu wěcnofachowu wučbu planować, kotraž systematisce k wutworjenju wěcnofachoweje literality wjedźe?
• Kak zwěsću funkcionalne wuknjenske produkty?
• Kak zestajam nadawki, kotrež su šulerjej bliske a pozbudźowace za proces wuknjenja a za diskursy?
• Kak zwěsću a wuwiwam funkcionalne rěč podpěrowace systemy?
• Kak móžu tute kwality pod wuměnjenjemi wšědneho dnja spušćomnje reprodukować? Wobdźělnicy zestajeja pod nawodom swójske plany wučby. Woni su prošeni, wotpowědne wučbne materialije jako zakład dźěła sobu přinjesć.

Oliver Sesemann

Institut za wuwiwanje kwality na šulach Schleswigsko-Holsteinskeje

Oliver Sesemann je wukubłany wučer za jendźelšćinu a geografiju. Hižo wjele lět dźěła jako studijny nawoda a krajny fachowy poradźowar za předmjet geografija kaž tež jako krajny fachowy poradźowar za bilingualnu wučbu při Instituće za wuwiwanje kwality na šulach Schleswigsko-Holsteinskeje. Wón organizuje mjeztym 9. Krajny fachowy dźeń za bilingualnu wučbu.

Wosebje w Americe a w Jendźelskej, ale tež w zapadnej Němskej, so kedźbliwosć dźeń a bóle w šulskej wokolinje zadomi. Wuwili su so wšelakore programy a wučerjo kaž tež šulerjo rozprawjeja wo dobrych wuskutkach: mjenje mylenjow a konfliktow, přijomniša wuknjenska atmosfera, wjace měra a wjesela. By kedźbliwosć tež našim serbskim šulam tyła? Prjedy pak hač móžemy ju jako wučerjo šulerjam zbližić, dyrbimy ju sami za nas wotkryć a ju trenować. W tutej dźěłarničce zeznajomimy so ze wšelakorymi zwučowanjemi kedźbliwosće, kotrež hodźa so w krótkej a dlěšej formje jara jednorje do wšědneho dnja zatwarjeć a tohorunja (pozdźišo) ze šulerjemi w šuli přewjesć. Wšitcy su wutrobnje na kurs přeprošeni - znajomosće njejsu žane trěbne.

Dušan Šołta

swobodny docent za serbšćinu a meditaciju z Drježdźan

Dušan Šołta je wukubłany wučer za serbšćinu, chemiju a matematiku a dźěła jako docent za serbšćinu na Drježdźanskej Techniskej uniwersiće. Wot lěta 2012 do 2015 je w meditaciskim centrumje Plum Village w Francoskej žiwy był a so do praksy kedźbliwosće zanurił. Po tym je wjele dalšich kursow, dźěłarničkow a dalekubłanje w zwisku z kedźbliwosću a meditaciju wopytał. W Drježdźanach přewjedźe kursy kedźbliwosće za studentow a šulerjow a je wotewrjenu meditacisku skupinu załožił.

We dźěłarničce předstaja a wupruwuja so na zakładźe teamoweho wobdźěłanja wuzwoleneho teksta strategije k samostatnemu planowanju a k samostatnej regulaciji swójskich wuknjenskich procesow šulerjow. Při zhromadnym přeběhu teamoweje struktury wuswětla so strategije dobreje wuknjenskeje klimy, skutkowneje motiwacije a koncentracije. Dale zwučuja so techniki k wobstaranju, předźěłanju a ke korekturje čitanskich informacijow. Wosebje interpretacija čitaneho, reflekciska rozmołwa a wěcna diskusija steja w srjedźišću dźěłarnički. Wobdźělnikam předstaja a spřistupnja so zdobom načasne kooperaciske a komunikaciske techniki wotewrjeneje wučby serbšćiny 2+.

Daniela Knoblichowa

Sakski krajny zarjad za šulu a kubłanje

Daniela Knoblichowa je fachowa wukubłanska wjednica w fachowej didaktice serbšćina a němčina při Wučenskim hamće za zakładnu šulu Krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB), wotnožka Drježdźany. Nimo toho je fachowa poradźowarka za serbšćinu po koncepće 2plus a serbšćinu ISL (intensiwne wuknjenje rěče) při LaSuB, wotnožka Budyšin.

.

Kotru rólu hraja kubłanske medije ze wšelakimi rěčnymi wersijemi w modernej wučbje? Na čim spóznajemy dobry film za wučbu? Za kotre předmjety a temy su dalše medijowe produkcije trěbne? Wuchadźejo z nazhonjenjow wobdźělnikow dźěłarnički ma dosć časa być, prašenja zhromadnje wobšěrnje diskutować. Hódnoćenje prěnich předležacych projektowych přikładow serbsce synchronizowanych medijow ma so do rozmołwy zapřijeć. Nic cyle njesebičnje wočakuje nawoda tuteje dźěłarnički pokiwy, ideje a dalše namjety wobdźělnikow, do kotreho směra móhł so projekt dale wuwić a kak sami aktiwnje sobu skutkuja.

Wolfram Wiezorek

Medijowy pedagogiski centrum Budyšin

Wolfram Wiezorek je wukubłany fachowy wučer za geografiju a stawizny a podawa nimo toho mjeztym nimale 30 lět tež informatiku na jednej Budyskej wyšej šuli. Wot 1994 nawjeduje wón něhdyši wokrjesny medijowy centrum a je dźensa koordinator teama medijoweho pedagogiskeho centruma wokrjesa Budyšin. Nimo mnohich medijowych projektow, prewencije a poradźowanja, je jedne ćežišćo jeho skutkowanja aktiwna podpěra wužiwanja tradicionalnych a modernych medijow we wjace hač 130 šulach wokrjesa. Mnohim wučerjam je wón jako wuspěšny dalekubłar kołowokoło temy medije a z tym zwjazanymi šulskimi wuwićemi znaty. Nimo toho je wón jako fachowy redaktor, kameramuž, producent abo koordinator za zestajenje cyłeho rjada regionalnych, tež serbskich medijowych produkcijow a kubłanskich medijow zamołwity.

Dźěłarnička nawjaza na dźěłarničku Teamteaching – móžnosće a hranicy z lěta 2017 a bazuje tohorunja na publikaciji Kerstena Reicha a Meike Kricke „Teamteaching – eine Kultur des Lehrens und Lernens“. W dźěłarničce předstajeja so přikłady teamteachinga z praksy, wosebje nastupajo zhromadne zrozumjenje teamteachinga, planowanje, přewjedźenje a refleksija zhromadneho wuwučowanja. Na tutym zakładźe diskutuja so wuzwolene standardy teamteachinga, kotrež měli na serbskich šulach měritko profesionelneje praksy być.

Diana Šołćina I Beno Hoyer

Serbska wyša šula “Michał Hórnik” Worklecy

Diana Šołćina je wukubłana wučerka za stawizny a sport. Wona wuwučuje na Serbskej wyšej šuli “Michał Hórnik” Worklecy nimo toho towaršnowědu a skutkuje po wotpowědnym dalekubłanju jako poradźowaca wučerka.

Beno Hoyer je wukubłany wučer za stawizny a nabožinu. Won wuwučuje na Serbskej wyšej šuli “Michał Hórnik” Worklecy nimo toho towaršnowědu.